ჯონ სტაინბეკი – “ზამთარი ჩვენი მღელვარებისა”

John Ernst Steinbeck -The Winter of Our Discontent

ადამიანები სულ უფრო მაოცებენ, სიყალბის ნარიგვარობა კი ზიზღის გრძნობას მიორმაგებს. გაოგნებულმა, აღშფოთებულმა და რაღაც შეურაცხყოფილმა დავასრულე სტაინბეკის “ზამთარი ჩვენი მღელვარებისა”.  ბოლომდე მეც ისევე მეჯერებოდა ითენის პატიოსნება, როგორც დანარჩენებს და გაოცებული დავრჩი. პირველ და მესამე პირში წერის მონაცვლეობა ნელნელა გითრევს და სადღაც შიგნით შეყავხარ. მის ფიქრებსაც კითხულობ და ფიქრებშიც გატყუებს, არადა მანამდე გგონია, რომ მკითხველის პრივილეგიით სარგებლობ და ის რაც ბეიკერმა და მერიმ არ იციან,  შენ ხვდები, მერე კიდევ იმათზე მეტად გასულელებული რჩები. ეს ყველაფერი ფულის გამო.

“ფულს გული არ აქვსო. იქნებ სწორედ ეს იყოს მთავარი მიზეზი, რომ იმ ხალხის სუსტ მხარეს, რომლთაც ფულთან აქვთ საქმე, სიკეთე წარმოადგენს. ფულს განა მარტო გული აკლია – პატიოსნებაც არა აქვს, არც მახსოვრობა, მაგრამ დიდხანს თუ გაიჩერებ ფულს, პატივისცემა თავისთავად მოდის. . . ფული მხოლოდ იმათთვისაა მოსაწყენი და ბინძური საგანი, ვისაც აქვს. ღარიბებისთვის ამაზე მომხიბლავი რა უნდა იყოს?!”

ფულის გამო ბევრ რამეზე რომ მიდიოდნენ, ვიცოდი, მაგრამ იმან, რაც ითენმა გააკეთა, გამაოგნა. საუკეთესო მეგობარს ფული გადაუხადა, ლოთი იყო და იმკურნალეო, თუმცა იცოდა, რომ ამ ფულით მხოლოდ სასმელს იყიდდა. დენი მოკვდა მას კი სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ადგილი დარჩა. ვიცი, რომ ამგვარი ამბები ბევრი მოგისმენიათ, მაგრამ აქ ისეა ნაწერი, ჩემსავით რომ გაბრაზდე და აღშფოთდე უნდა წაიკითხო. უაღრესად დიდი ოსტატია სტაინბეკი. მჯერა, რომ საკუთარი შვილიც მან დააბეზღა, ხმა არ ამოიღოთ და სტიპენდიას დაგინიშნავთო – ამისთვის. ასეთ მზაკვრობას სჯობდა ისევ ბანკი გაეძარცვა.

მანამდე ცოლზე ამბობს:

“სიღარიბეში შურით სკდება გულზე, როცა გამდიდრდება ნამდვილი კუდაბზიკა გახდება. ფული სნეულებას კი არ კურნავს, ავადმყოფობის სიმპტომებს ცვლის“.

ისეთი შთაბეჭდილება დამრჩა, რომ ოჯახმა წააქეზა, ყოველ შემთხვევაში წიგნში ვერ დავინახე ისეთი პასაჟი, რომელიც მიმანიშნებდა რომ მსგავსი სულმდაბლობა ითენს ადრეც ჰქონდა გაკეთებული. პირიქით ის შეგუებულიც ჩანს მამამისის გაკოტრების შემდეგ ხელმოკლედ ცხოვრებას. მეორე მსოფლიო ომში იბრძოდა და რამდენიმე ეპიზოდიც შემხვდა, რითაც მისი ერთგვარი ჰუმანურობა ჩანს. ამბობს კიდეც, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ომში არაერთი ადამიანი მოკლა, მკვლელი არ გახდა.

ჯონ სტაინბეკი

“ომის გამოცდილებით ვიცი, რომ ბრძოლის ველზე მოკლულები განსაზღვრული მიზნისა და მისწრაფებების მსხვერპლნი არიან და არა გაგულისების, სიძულვილისა თუ სისასტიკის. დარწმუნებული ვარ, განსაზღვრულ მომენტში გამარჯვებულსა და დამარცხებულს, მოკლულსა და მკვლელს შორის სიყვარულიც კი წარმოიშობა”

არ ვიცი იმიტომ, რომ არ მინდა გასულელებულად ვიგრძნო თავი თუ მართლა ასეა, ითენის ერთგვარ გამართლებას ვცდილობ. ვინც მან გაბითურა, კორუმპირებულები იყვნენ, დენის ალბათ იგივეს უზამდნენ. როცა ალენს თვითონვე უბიძგა სხვათა აზრების დაკოპირებისკენ, ალბათ, არ ფიქრობდა, მაგრამ იმდენად ყველაფერი გათვლილი ჰქონდა, რომ ამაში ეჭვი მეპარება. როცა შვილს დანაშაულის გრძნობა არ აწუხებს მაშინ აანალიზებს ყველაფერს და საბოლოო გადაწყვეტილებასაც ამიტომ იღებს, არც ისე სწორს, ჩემი აზრით.